1948 yılında, Nobel Barış Ödülü neden verilmedi?

[BlackRose]

Belki de en çok hak eden kişi olmasına ve beş defa aday gösterilmesine rağmen Mahatma Gandi’ye, Nobel Barış Ödülü verilmedi. Suikaste uğrayarak yaşamını yitirdiği 1948 yılında Gandi, yine adaylar arasındaydı. Suikaste kurban gitmemiş olsaydı,1948 yılı Nobel Barış Ödülü Gandi’ye mi verilecekti? Artık bunu bilemeyeceğiz. Ancak Nobel Barış Ödülü Komitesi, 1948 yılında ödül vermeyeceğini açıklayarak, adeta hatasını kabul edip, sessizce özür dilemiştir.

Mahatma Gandi ve Nobel Barış Ödülü​

Mohandas Gandi (1869-1948) 20. yy’ın şiddet karşıtlığı hareketinin sembolü olmuştur. Bu nedenle 1937, 1938, 1939, 1947 ve 1948 yıllarında Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmiş ancak ödül verilmemiştir.

Nobel Barış Ödülü Komitesi, şiddete karşı direnerek verilen büyük özgürlük mücadelesini niçin takdir etmedi? Dar görüşlü olduğu için mi? Yoksa bir İngiliz engeli mi söz konusuydu? Belki de Norveçli komite üyeleri, kendi ülkeleri ile İngiltere arasındaki ilişkiyi olumsuz etkileyebilecek bir ödül vermekten çekinmişlerdi.

Konu hakkında birçok tartışma ve yorum yapılmış, hatta 1989 yılında Nobel Barış Ödülü alan Dalai Lama, ödülü alırken yaptığı konuşmada, ödülün kendisine verilmesinin sebeplerinden birinin, Gandi’ye yapılan haksızlık olduğunu söylemiştir. Ancak komite üyeleri, Gandi’ye neden ödül verilmediğine dair spekülasyonlar konusunda hiçbir zaman yorum yapmamıştır.

Olası nedenler:​

1960’a kadar, Nobel Barış Ödülü neredeyse tamamen Avrupalılara ve Amerikalılara verilmiştir. Bu anlamda Norveç Nobel Komitesi’nin ufkunun dar olduğunu söylemek yanlış olmaz. 1960’tan önce politikacı, insani yardım kuruluşu çalışanı, uluslararası barış kongresi organizatörü, uluslararası hukuk savunucusu gibi kişiler, ödüle layık görülmüştür. Oysa Gandi bu sınıflardan hiçbirine dahil edilemeyecek kadar şahsına münhasır, dünyanın daha önce tanışmadığı bir tür lider olmuştur.

Norveç Nobel Barış Ödülü Komitesi’nin arşivlerinde, İngilizlerin Gandi’ye ödül verilmemesi yönünde baskıda bulunduğuna dair bir ipucuna rastlanmamıştır. Bu nedenle, İngiliz engeli ile ilgili hipotez, büyük oranda çürütülmüştür.

Komitenin, Gandi’nin yola nasıl devam edeceğini tahmin edemedikleri için, Barış ödülünü Gandi’ye vermekten çekindikleri yönündeki hipotez, bugün en güçlü hipotez olarak kabul ediliyor. Örneğin; 1947 yılında Hindistan ve Pakistan arasındaki ihtilaf ve Gandi’nin dua toplantısı açıklaması, akıllara “Gandi pasif direniş hareketinden vaz mı geçiyor?” sorusunu getirmiştir.

Üstelik o tarihte, Norveç Nobel Komitesi’nin bölgesel çatışmaların barışçıl yollardan çözüme kavuşturulması için bir teşvik olarak kullanılması geleneği henüz oluşmamıştı.

Yaşamının son aylarında Gandi, Hindistan’ın bölünmesine yol açacak Hindular ve Müslümanlar arasındaki şiddeti bitirmek için çok sıkı çalışmıştır. Norveç Barış Komitesi’de, 1948 yılında Gandi’nin adaylığı konusunda yapılan müzakereler hakkında çok az şey biliyoruz ancak net olan bir şey var ki, Gandi’nin ölümü ardından ödülü verme konusu üzerinde yoğun bir şekilde durulmuştur. Komitenin ödülü 1948 yılında Gandi’ye vermesi resmi sebeplerle mümkün değildi.(Çünkü ödül ancak yaşayan kişilere verilebiliyor.) Ancak komite, o yıl ödül verilmeyeceğini ve ödülün parasının sonraki yıla devir edilmeyeceğini açıklamıştır. Böylece Nobel Barış Ödülleri Listesinde, Gandi’ye duyulan saygıyı belirten, bir boşluk bırakılmıştır.

Kaynaklar:

• Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.