Gün Olur Asra Bedel

[Yaren]

Yedigey, vefa borcunu ödemek için sevgili arkadaşı Kazgangap’ın cesedini küçük bir cenaze konvoyu ile Ana Beyit’e götürür.

Ancak destan kahramanı Nayman Ana’nın mezarının bulunduğu Ana Bayit’te Sovyet yönetimi tarafından bir uzay üssü kurulmuştur. Nayman Ana, mankurt oğlunu kurtarmaya çalışan, umutla korku arasında yaşayan Kırgız bir annedir. Romanda geçmiş ve gelecek, gerçekler ve destanlar iç içedir.

Juan Juanlar, Sarı Özek bozkırında yaşayan Naymanların topraklarını istila eder. Esir aldıkları Nayman gencinin başlarına deve derisi ıslak kep geçirmişler. Güneşin altında kurumaya ve büzülmeye başlayan deri, tutsaklara korkunç bir acı verir.

Bu işkence sonunda mahkûmlar ya ölürler ya da mankurt olurlar; yani hafızalarını ve bilinçlerini kaybederler. Juan Juan’lar, mahkûmların anılarını silmede ve insanlığın bilincini yok etmede başarılı bir gruptur. Mankurtlaşan tutsak artık efendisinden başka kimseyi tanımaz. Annesini, babasını veya başka bir şeyi hatırlamıyor.

Ağzı var, artık dili yok; O, yeryüzünde itaatsizliği asla düşünmeyen tek varlıktır. Yedigey’in Kazgangap’ı gömmek istediği yer Nayman Ana’nın mezarı artık uzay limanıdır.

Romanda kurulu sistemin değerlerini simgeleyen Kazgangap’ın oğlu Sabitcan, babasının cenazesine bile zorla gelmiş; Törenin bir an önce bitmesini ve herhangi bir sorun çıkmadan şehre dönmesini istiyor. Üsse yaklaşan cenaze konvoyunu durduran gardiyanlar, buranın askeri bölge olduğunu söyleyerek cenaze konvoyunun Ana Bayit’e girmesine izin vermek istemezler.

Tartışma devam ederken görevli memur gelir. Nöbetçi, Kırgız asıllı genç bir adamdır. Kendi halkından bir muhatapla karşılaşan Yedigey, sorunu çözeceği inancıyla konuyu açıklamaya başlar. Görevli subayın yanıtı çok kısa ve çarpıcıdır: “Yoldaş, Rusça konuş.” Yedigey şaşkına döner ve neden Kırgızca konuşmadığını sorar.

Kırgız subayı görevde olduğu ve görevdeyken Kırgızca konuşamadığı yanıtını verir. Çaresizlik içinde kafile kutsal topraklardan uzaklaşır. Ve Yedigey cenazeyi başka bir yere gömer.