Hipertizemi, lütuf mu lanet mi?

BlackRose · 18 Ağu 2023

Onlar yaşadıkları hiçbir şeyi unutmuyorlar!

Unutkanlığından şikayet edenlerin, durumlarını tasvir etmek için “Dün akşam ne yediğimi bile hatırlamıyorum.” dediğine sıklıkla rastlarız. Ancak bazı insanlar var ki onlara; “2003 yılının Şubat ayının ilk Cumartesi günü, ne yedin” diye sorarsanız, sanki sofradan 5 dakika önce kalkmış gibi hiçbir detayı atlamadan cevap verebilirler.

Bu nadir rastlanan nöropsikolojik bir durum. Irvine Kaliforniya Üniversitesi’nden James McGaugh ve çalışma grubunun 2006 yılında

Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.

’de yayınlanan makalesinde, bu nöropsikolojik durumu tanımlayan HSAM(Hipertimezi/highly superior autobiographical memory) terimini kullanılmıştır. HSAM’li kişiler, hayatlarının büyük bir bölümünü her türlü detayı ile hatırlayabiliyorlar.

Şu ana kadar, ABD’de 56, İngiltere’de 5 olmak üzere, dünyada toplam 61 kişiye HSAM teşhisi konmuştur. HSAM’liler ile yapılan röportajlarda kimi durumundan memnun, kimi de şikayetçi olduğunu bildirse de, konuya vakıf herkes durumun, iki tarafı keskin bıçak olduğu konusunda hem fikir.

Ortak özellikleri:

Kişisel geçmişleri hakkında düşünmeye çok fazla zaman ayırıyorlar.
Detayları hatırlama konusunda olağanüstü bir kapasiteye sahipler.
Hatırlama konusunda çok güçlü bir dürtüleri var hatta bu dürtüyü kontrol edemiyorlar.
Anıları hatırlatacak tetikleyici unsurlar konusunda son derece hassaslar.
Hatırladıkları olayların neden olduğu duyguları, hatırlama anında çok yoğun bir şekilde hissediyorlar.
Standart hafıza testlerinde, normal belleğe sahip kişiler ile benzer skorlar elde ediyorlar.
Aktif olarak geçmişi akıllarında tutmaya çalışmıyorlar, birçok profesyonel hafıza şampiyonu gibi hafıza stratejileri uygulamıyorlar. Yeteneğe doğal olarak sahipler.

Son durum:

MC Gaugh ve ekibi, bu olağanüstü hafıza gücüne sahip olan HSAM’lılarda, obsesif kompulsif bozukluk görülmesinin üzerinde duruyor. HSAM’lıların kasıtlı olarak hafızlarını güçlendirmeye çalışmamakla birlikte, takıntıları yüzünden, hatırlamayı alışkanlık haline getirmeleri nedeniyle, böylesine yüksek bir hatırlama performansına erişmiş olabilecekleri düşünülüyor. Çalışma grubundan Tracy Alloway, “Anılarımız tıpkı bir bahçe gibidir. Eğer patikaları temiz tutarsak, bahçede kolaylıkla gezebiliriz. Ancak bu işe zaman ve emek harcamazsak, patikalar yabani otlarla dolar ve görünmez olur. Anılar bahçemizde olsa da yollar kapalı olduğundan, o anıya ulaşma imkanından yoksun oluruz.” diyerek konuya açıklık getirdi.

McGaugh, çalışmaların geldiği son nokta hakkında bilgi verirken; durumun adeta bir dedektiflik hikayesine benzediğini söyledi. Elimizde ipuçları var ama kesin olarak HSAM’ın neden ve nasıl oluştuğunu bilmiyoruz dedi. Bunu anlamanın, bir çok insanın sorununa çare olabileceğini bildirdi. Örneğin hafıza zayıflıklarının anksiyete ve depresyon nedeni olduğunu, HSAM üzerinde elde edilecek bilgilerin, bunların tedavisinde kullanılabileceğini sözlerine ekledi.

Kaynaklar: